Zonlicht: Vraag niet hoe het kan, profiteer er van

Gezondheid

Zon in je ogen terwijl je net aan het koken bent, de tv die je niet meer ziet omdat de zon naar binnen schijnt en benauwde kamers waarin je snakt naar een airco of wat verkoeling. Dit zijn de nadelige effecten van lichtinval in je woning. Toch kan je ook veel plezier hebben van het gratis Surinaamse zonlicht en kan het, indien goed gebruikt, helpen bij het realiseren van je droomhuis.

Hoe dan? Dat vertelt Architecte Jacqueline Woei A Sioe, tevens directrice bij Woei A Sioe Architects & Partners NV. Ze houdt bij het ontwerpen van nieuwe en renoveren van bestaande huizen en gebouwen continue rekening met de inval van het zonlicht, ook wel lichttoetreding genoemd.

Zonlicht zorgt voor de aanmaak van vitamine D en heeft daarmee een positieve invloed op het menselijke lichaam. Dit betekent dat natuurlijk zonlicht in huis de voorkeur krijgt boven kunstlicht. Om een huis goed aan te passen aan de levensstijl van de bewoners zijn er twee specifieke momenten op de dag om rekening mee te houden; de ochtend- en middagzon. “Hoewel iedereen bekend is met deze verschillen ervaren mensen in de praktijk toch nog veel ongemak van het zonlicht in huis.” De ochtendzon verrijst in het oosten en is nog niet zo sterk. “Dit is licht dat je graag in je huis ontvangt. Bij voorkeur in de ruimte waar je in de ochtend het liefste vertoeft.” In de middag hangt de zon vanuit het westen laag en is deze erg fel. “Dit zonlicht zorgt voor de opwarming van je huis. Je leefruimtes zoals je woonkamer of keuken heb je dus liever niet direct in de zon.”

Ramen

Zonlicht treedt hoofdzakelijk binnen via de ramen. De plaats van de ramen heeft dus een grote invloed op de hoeveelheid licht en warmte in huis. “Ramen op het westen staan gedurende een langer periode bloot aan fel zonlicht. Ook de afmetingen van de ramen en het aantal ramen zijn hierbij van belang.” Met te weinig ramen komt het natuurlijke licht onvoldoende naar binnen en dat verstoort het woongenot. Zijn het er teveel dan warmt het huis te veel op.

In de meer traditionele Surinaamse hoge neuten huizen wordt een standaard formaat raam her en der in de gevel geplaatst. In de meer modernere woningen wordt het glasoppervlak steeds groter zonder dat er openingen worden gecreëerd voor ventilatie. In de ogen van de architecte is dit een gemiste kans.

Rekening houdend met de ligging van de woning ten opzichte van de zon heb je een aantal opties om de warmte als gevolg van de lichttoetreding te beperken. Een bekende oplossing is het gebruik van dakoverstekken. Dit is het deel van het dak dat uitsteekt over de gevel van de woning en zorgt er onder andere voor dat de felle zon niet direct door de ramen naar binnen treedt. Deze dakoverstekken kunnen in de ontwerpen wat Jacqueline betreft zeker minimaal anderhalve meter zijn.

Isolatie

Isolatie tegen de warmte wordt ook steeds vaker toegepast, zegt Jacqueline. “Om het huis te isoleren tegen de warmte van de zon plaats je onder de zinken dakplaten, die erg veel warmte absorberen, een isolerend folie.” Dit is nog een relatief onbekende isolatiemethode. Een veelgebruikte methode is luchtventilatie. Dit wordt gerealiseerd door tussen het dak en het plafond van de woning een open ruimte te laten. “Let er hierbij wel op dat de lucht kan circuleren. Met een paar strategisch geplaatste gaten in de muren kun je dit effect al bereiken. Doe je dit niet dat blijft de warme lucht hangen en verwarmt deze alsnog je houten plafond en je woning.”

Wind

Naast het zonlicht is ook het element wind erg belangrijk. Het gehele jaar door waait er in Suriname een passaatwind vanuit het noordoosten.

Jacquelines advies is om te profiteren van deze wind. “Houd je rekening met de windrichting dan kun je bijvoorbeeld voorkomen dat regen of stof je huis binnenwaaien. Bijvoorbeeld door de wind niet recht op de voordeur te ontvangen.” Zorg er ook voor dat er in de belangrijkste ruimte minimaal twee ramen zijn. “Circulatie treedt op wanneer de wind door een groter raam naar binnenkomt om aan de andere kant door een klein raam de woning weer te verlaten. Hierdoor wordt de wind gedwongen zich te verplaatsen door het huis en dit te ventileren.”

Of je nu een groot of een klein budget hebt, bij het betrekken van een huis is het verstandig om na te denken over hoe het zonlicht het woongenot beïnvloedt. Iedere woning is hierbij uniek. Bij het bouwen van de woning ontstaat bij een goed ontwerp een samenspel tussen de elementen zon en wind. “Zonlicht is gratis en heel effectief als je er maar van weet te profiteren”, lacht de architecte.

In een volgend artikel zal Surgoed aandacht besteden aan de verlichting van de woning na zonsondergang.