Hoewel de notaris erop zal toezien dat de nalatenschap overeenkomstig het recht dient en zal worden verdeeld, komen rond een nalatenschap toch vaak conflicten voor. De precieze verdeling van de nalatenschap bevredigt niet altijd alle erfgenamen. En ook als de erflater die verdeling exact heeft bepaald, legt men zich daarbij niet altijd bij neer. Zo kan het voorkomen dat mede-erfgenamen ervan worden beschuldigd de erflater te hebben beïnvloed, en dat daarbij zelfs misschien misbruik is gemaakt van zijn ouderdom of zwakke gezondheid. Met het “uitvechten” van een erfeniskwestie kunnen vele jaren verloren gaan. Een aanzienlijk deel van het geld uit de nalatenschap kan op die manier aan juridische bijstand worden gespendeerd.

Een verdeling kan in beginsel slechts tot stand komen, wanneer alle erfgenamen akkoord zijn om te delen en tevens overeenstemming hebben bereikt over de wijze van verdeling. Een notaris kan dus slechts goederen van de nalatenschap verdelen wanneer alle partijen akkoord gaan. Dit heeft tot gevolg dat bij gebrek aan een akkoord, de notaris niet kan overgaan tot uitkering van de aandelen van de personen die akkoord gaan. Alhoewel men de notaris niet kan verplichten het aandeel uit te keren, kan men de mede-erfgena(a)m(en) die zijn medewerking weigert of weigeren, verplichten om een verdeling te aanvaarden, zelfs tegen zijn wil.

Dit wordt bereikt via een rechtspleging van gerechtelijke verdeling. Een van de erfgenamen wendt zich tot de Kantonrechter en dagvaardt de anderen om tot verdeling te komen. De rechter zal dan een vonnis uitspreken, waarbij de verdeling bevolen wordt. In dit vonnis zal een notaris aangesteld worden. In hetzelfde vonnis zal nog een onzijdig persoon (een soort gemachtigde/meestal een advocaat) aangesteld worden. Wiens opdracht bestaat in het aanwezig zijn bij de akte van scheiding en deling, en die mede te ondertekenen, indien één van de partijen weigert zijn handtekening te zetten of weigert aanwezig te zijn. Nadat dit vonnis bekomen is, zal de notaris die aangesteld is om de verdeling te doen, overgaan tot inventaris en tevens de verklaringen van partijen opnemen i.v.m. eventuele betwistingen. Daarna zal de notaris een ontwerp van verdeling opstellen en dit aan alle partijen meedelen.

Op een door de notaris vastgesteld tijdstip worden alle partijen opgeroepen om de verdeling goed of af te keuren. Indien één van de partijen niet verschijnt, zal de onzijdig persoon in zijn plaats tekenen.

Indien er geen afkeuring volgt door een van de partijen, wordt de zaak definitief. De notaris zal aan een ieder zijn aandeel kunnen uitkeren. Wanneer één van de erfgenamen niet akkoord gaat met de voorgestelde verdeling, dan wordt hiervan een akte van zwarigheden opgesteld. Het hele dossier wordt neergelegd bij de kantonrechter die dan een definitieve uitspraak zal doen omtrent de verdeling.

Indien in de nalatenschap tevens onroerend goed is betrokken, zal de boedelnotaris de rechter vragen drie taxateurs te benoemen die de waarde ervan zullen vaststellen.

De rechtspleging van gerechtelijke scheiding en deling is tijdrovend, doch het is de enige manier om partijen te dwingen een bepaalde verdeling te aanvaarden.

Voor de notaris is het de enige mogelijkheid om over te gaan tot uitkering van een ieders aandeel, wanneer één van de betrokken partijen weigert te tekenen.